شش انداز
شش انداز از غذاهای سریع و معروف شهرهای زنجان و گیلان است . در گیلان این غذا با بادمجان تهیه می شود و جزء پش غذا می باشد.
بادنجان یا بادمجان، این واژه معرّب «پاتنگان» و «پاتمگان» فارسی است و در فارسی با نام کهپَرَک نیز خوانده میشود. بادنجان گیاهی خوراکی از تیرهٔ بادنجانیان است. به نظر میرسد که این گیاه بومی هندوستان بوده است.[فا ۱] این گیاه در تمام مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد میکند. ارتفاع آن به ۴۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر نیز میرسد.
این گیاه بهطور گستردهای در آشپزی استفاده میشود. بادنجان در پخت غذاهایی مانند کشک بادنجان، خورش بادنجان، دلمه، بادنجان شکمپر، و بادنجان شکمپر ایتالیایی کاربرد دارد. گیاه بادنجان به عنوان عضوی از سردهٔ بادنجان با گوجه فرنگی و سیبزمینی مربوط است.اما امروز در اینجا ما می خواهیم راجع به شش انداز استان زنجان صحبت کنیم که طرز تهیه اش با مشابه آن در گیلان متفاوت است.
این غذا انواع مختلفی دارد و با مواد مختلفی تهیه می شود .
شش انداز از غذاهای معروف چهارشنبه سوری زنجان است که در این شب تهیه شده و مصرف می شود.این غذا به دلیل سردسیر بودن این استان و نیاز به کسب انرژی لازم از غذای سالم به وجود آمده، شش انداز یعنی ترکیب شش مادهی غذایی! یعنی این غذای ساده در عین حال مغذی از خرما، تخممرغ، پیاز، گردو، کشمش و روغن تهیه میشود. برخی شیرهی انگور یا دارچین هم به آن اضافه میکنند. پیاز سرخ شده را با گردو و سپس کشمش و خرما تفت میدهند و آنگاه تخممرغهای همزده شده را به آنها اضافه میکنند. در آخر شیرهی انگور را روی آن میریزند و با کشمش و گردو تزیین میکنند. برخی آن را با برنج و برخی دیگر به صورت خوراک نوش جان میکنند.
مواد لازم
- تخم مرغ : ۴ عدد
- پیاز : ۴ عدد
- آلوچه : به مقدار لازم
- زرشک : به مقدار لازم
- گردو خرد شده : به مقدار لازم
- فلفل : به مقدار لازم
- خرما : به مقدار لازم
- زردچوبه : به مقدار لازم
- نمک : به مقدار لازم
مراحل پخت
- مرحله ۱
ابتدا پیازها را خرد کرده و سرخ می کنیم ته ظرف می ریزیم به طوری که ته ظرف را بپوشاند.
- مرحله ۲
سپس آلوچه بدون هسته و زرشک ، گردو و خرمای خرد شده را روی پیازها می ریزیم و تفت می دهیم.
- مرحله ۳
تخم مرغ را در ظرف دیگر هم زده روی مواد قبلی اضافه می کنیم و روی شعله می گذاریم تا به آرامی بپزد.
- مرحله ۴
پس از پخت کامل تخم مرغ غذا اماده سرو است.
دستور تکمیلی این غذا
- بهتر است آلوچه را قبل از پخت در آب بخیسانیم تا نرم شود.
- کم و یا زیاد ریختن مواد بستگی به ذائقه افراد دارد به همین دلیل در لیست مواد (به مقدار لازم) ذکر شده است.
- این غذا وعده مناسبی برای شام و پیش غذا می باشد.
- در ماه رمضان غذای مناسبی برای افطار می باشد.
- این غذا حدود ۲۲% تا ۲۸% کالری روزانه و حدود ۳۴% تا ۳۹% پروتئین روزانه یک فرد بزرگسال را تامین می کند. لذا برای کودکان در حال رشد و نوجوانان در سنین بلوغ و مادران باردار و شیرده غذای مناسبی است.
- همچنین این غذا سرشار از ویتامین های گروه B است و حدود ۳۶% آهن مورد نیاز روزانه یک خانم جوان را تامین می کند و برای افرادی که بیماری کم خونی فقر آهن دارند غذای مناسبی است.در ضمن چون آلوچه و زرشک و خرما ویتامین C دارند باعث افزایش جذب آهن می شود.
- این غذا پتاسیم بالایی دارد و برای افراد مبتلا به پرفشاری خون مفید است.
- زرشک دارای خواص آنتی اکسیدانی است و محتوای ویتامین C آن بالاست و همچنین برای درمان سنگ کلیه و کیسه صفرا و بیماریهای کبدی مناسب است.